یکی از بدترین بیماری‌هایی که ممکن است در حیطه مغز و اعصاب برای افراد در هر سنی ایجاد شود، عفونت پرده‌های مغزی و التهاب این ناحیه است. اغلب مشاهده می‌شود که مننژیت مغزی در بیماران با عامل ویروسی ایجاد شده است که خوشبختانه خطر کمتری را برای بیماران به همراه دارد، اما اگر به مننژیت باکتریایی دچار شدیم باید چه کار کنیم؟ آیا می‌دانستید که مننژیت در دسته بیماری‌های مسری قرار دارد؟ برای یافتن پاسخ تمامی سوالات در رابطه با مننژیت مغزی، این مقاله را تا پایان مطالعه کنید.
مننژیت مغزی چیست؟
مننژیت مغزی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مغز و اعصاب است که منجر به التهاب و عفونت در غشای مغز یا همان مننژ می‌شود. این بیماری اگر ناشی از ویروس‌ها باشد، بیشتر اوقات بدون نیاز به درمان طی مدت چند هفته درمان می‌شود. در صورتی که منشا این بیماری باکتری باشد، باید سریع درمان شود، زیرا عدم درمان به موقع، کاهش شنوایی، ضعف در یادگیری و در انتها مرگ را برای بیمار به همراه دارد.
انواع مننژیت مغزی
وجود هرگونه التهاب و عفونت در غشای مغز و لایه مننژ را مننژیت مغزی می‌نامند. این التهابات ممکن است به دلایل مختلفی در بدن ایجاد شود.
مننژیت ویروسی
عفونت‌هایی که به علت ورود ویروس در غشای مغزی ایجاد شوند، مننژیت ویروسی شناخته می‌شوند. این بیماری نیاز به پیگیری خاصی ندارد و به مرور زمان درمان می‌شود. این نوع مننژیت، از طریق ویروس‌هایی به نام آنترو ویروس‌ها در اواخر تابستان و اوایل پاییز به وجود می‌آیند. عوامل ویروسی دیگری نظیر زونا، ایدز و … نیز ممکن است، باعث پیدایش این بیماری شوند.
مننژیت باکتریایی
ریشه این مننژیت وجود عوامل باکتریایی در خون است که از طریق جریان خون، وارد مغز می‌شوند. این باکتری‌ها در مغز و در غشای مننژ تجمع پیدا کرده و باعث عفونت مننژیت مغزی می‌شوند. از دیگر راه‌های ابتلا به مننژیت باکتریایی، عفونت‌های سینوسی و ایجاد شکستگی در جمجمه و سر است، زیرا آسیب رسیدن به جمجمه، چه بر اثر ضربه و چه به خاطر جراحی، زمینه را برای ورود باکتری به لایه غشای مغز آماده میکند و باعث بروز این بیماری خطرناک می‌شود.
یکی از شایع‌ترین باکتری‌هایی که این بیماری را ایجاد میکند، باکتری استرپتوکوکوس نومونیا است که مشکلاتی چون عفونت گوش داخلی، عفونت در سینه و سینوس‌ها را به همراه دارد. از دیگر باکتری‌هایی که مننژیت باکتریایی را ایجاد میکند، باکتری نایسریا مننژیدیس Neisseria meningitidis است که باعث عفونت در دستگاه تنفسی فوقانی می‌شود، این باکتری باعث انتقال عفونت به لایه غشای مننژ مغز می‌شود و فرد به بیماری به نام مننژیت منگوکوک دچار می‌شود. مننژیت منگوکوک از خطرناک‌ترین و مسری‌ترین نوع مننژیت باکتریایی بشمار می‌رود که در صورت واکسیناسیون قابل پیشگیری بوده و در صورت عدم درمان عوارض جبران ناپذیری را به وجود آورده و در انتها به مرگ منجر می‌شود.
مننژیت انگلی
وجود برخی انگل‌ها در خاک و مدفوع انسان و حیوانات بیماری مننژیت انگلی را ایجاد می‌کنند، این بیماری از طریق خوردن سبزیجات نشسته، مرغ، حلزون و ماهی خام نیز قابل انتقال است.
علاوه بر انواع مننژیت‌های بیان شده در طول مقاله، یک سری مننژیت مغزی نیز وجود دارد که به علت بروز برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های التهابی، سرطان و عوارض برخی از داروها در فرد به وجود می‌آید.
دلایل بروز بیماری مننژیت مغزی
دلایل اصلی بیماری مننژیت، ویروس‌ها و باکتری‌ها هستند که وارد غشای مغز شده باشند و التهاباتی در لایه مننژ مغز ایجاد کنند. دلایل دیگری نیز در پیدایش این بیماری موثر است که به آنها اشاره می‌کنیم:
سن
مننژیت باکتریایی در کودکان زیر 5 سال و افراد زیر 20 سال بیشتر رخ می‌دهد.
جراحی طحال
افرادی که طحال خود را جراحی و آن را از بدن خارج کرده‌اند، بیشتر در خطر ابتلا به مننژیت قرار دارند.
زندگی گروهی
با توجه به این که این بیماری بسیار مسری و قابل انتقال است، آلوده شدن یک فرد به مننژیت مغزی باعث انتقال به دیگران می‌شود. زندگی در خوابگاه‌ها و پادگان‌ها و همچنین خانه‌های گروهی، احتمال ابتلا به این بیماری را بالا می‌برد.
بارداری
بارداری باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی در خانم‌ها می‌شود و این امر احتمال ابتلا به مننژیت را بالا می‌برد. در صورتی که باکتری لیستریا وارد بدن مادر شود، احتمال سقط جنین افزایش می‌یابد.
ضعف سیستم ایمنی بدن
افرادی که به علت ابتلا به بیماری ایدز، هپاتیت و … سیستم ایمنی پایینی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
عدم واکسیناسیون
انجام واکسیناسیون به موقع خطر ابتلا به مننژیت را کاهش می‌دهد.
علائم ابتلا به بیماری مننژیت
باکتری یا ویروس وارد شده به مننژ، عوارض بسیار شدیدی را برای افراد به همراه دارد که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
- اختلال در تمرکز
- تب بالا به صورت ناگهانی
- حساسیت به نور و روشنایی
- احساس تشنگی شدید و بی‌اشتهایی
- بروز لکه‌های پوستی به رنگ بنفش
- احساس خواب آلودگی و سخت بیدار شدن
- سفتی و خشکی در قسمت گردن و سر
- سردرد شدید همراه با حالت تهوع و استفراغ
- تشنج یکی از شایع‌ترین علائم این بیماری است.
توصیه می‌شود به علت خطرناک بودن این بیماری، در صورت داشتن این علائم در خود یا اطرافیان سریع جهت درمان و بررسی‌های بیشتر به بهترین متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
عوارض مننژیت مغزی
مننژیت باکتریایی بسیار خطرناک است و آسیب‌های شدید دیگری برای فرد بیمار ایجاد میکند، به عنوان مثال:
- نارسایی کلیوی
- اختلال در تکلم
- ناتوانی در درک و یادگیری
- کاهش یا از دست دادن شنوایی
- عدم تمرکز و اختلال در حافظه
- ناتوانی در حفظ تعادل و راه رفتن
- در صورت عدم درمان به موقع منجر به مرگ می‌شود.
آیا میتوان از مننژیت مغزی پیشگیری کرد؟
همان طور که گفتیم، منشا این بیماری قارچ، باکتری و ویروس است بنابراین برای اینکه فرد به این بیماری دچار شود، باید یکی از این از طریقی وارد بدن شود. در ادامه برخی راه‌های پیشگیری از ورود این عوامل به بدن را بیان می‌کنیم.
- رعایت بهداشت شخصی (این مسئله باید بسیار جدی گرفته شود).
- شستن دست‌ها قبل از غذا خوردن و شستن مداوم دست‌ها.
- انجام ورزش روزانه به خصوص پیاده‌روی.
- عدم مصرف مواد مخدر، سیگار و مشروبات الکلی.
- عدم استفاده از وسایل شخصی دیگران مانند مسواک و حوله و لباس زیر.
- به علت مسری بودن این بیماری، در زمان عطسه و سرفه، دهان و بینی خود را بپوشانید.
- تقویت سیستم ایمنی بدن و استفاده از رژیم غذایی درست به همراه میوه و سبزیجات تازه.
- انجام واکسیناسیون به موقع و کامل (واکسن مننژیت، آنفولانزا، پلی ساکارید پنوموکوکی و …).
- خانم‌های باردار مراقبت‌های بهداشتی بیشتری داشته باشند و تا حد ممکن از توالت عمومی استفاده نکنند.
روش های درمان مننژیت مغزی
درمان بیماری مننژیت به این مورد بستگی دارد که بر اثر چه عاملی ایجاد شده باشد. پزشک متخصص با استفاده از روش‌های تشخیصی، علت بروز مننژیت را پیدا کرده و مطابق با آن، بهترین درمان را برای بیمار تجویز میکند.
درمان مننژیت ویروسی
این نوع مننژیت، در بیشتر مواقع در مدت چند هفته بدون درمان خاصی از بین می‌رود. پزشک در مورد این بیماری مصرف بسیار مایعات را توصیه کرده و همچنین برای از بین بردن سردرد‌های ناشی از آن، مسکن تجویز میکند.
درمان مننژیت باکتریایی
مننژیت باکتریایی از خطرناک‌ترین نوع مننژیت مغزی است که باید بدون اتلاف وقت درمان شود. برای درمان، در مرحله اولیه آنتی‌بیوتیک وریدی تزریق می‌شود و بسته به نوع و شدت بیماری، ممکن است از ترکیب چند دارو استفاده شود. از دیگر داروهای مورد استفاده برای درمان مننژیت باکتریایی کورتیکواستروئیدها می‌باشند.
درمان مننژیت قارچی
برای درمان مننژیت قارچی، از داروهای ضد قارچ استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است، به علت عوارض بالای این گونه داروها ابتدا باید علت و نوع قارچی که بیماری را ایجاد کرده است مشخص شود و داروهای مربوط به این نوع قارچ با دوز مشخص تجویز شود.
بدون دیدگاه