پارکینسون و درمان آن

بیماری پارکینسون نوعی بیماری ضعف حرکتی است که به مرور زمان پیشرفت پیدا کرده و در نهایت، لرزش در اندام حرکتی و صورت به خصوص نواحی فک را ایجاد می‌کند.

پارکینسون چیست؟

پارکینسون یا به اصطلاح پزشکی PD، یک اختلال عصبی پیش‌رونده و بلند مدت در مغز است که باعث اختلال در سیستم حرکتی بدن می‌شود.

علائم و نشانه‌های این بیماری به تدریج نمایان شده که علامت‌های پارکینسون در افراد مختلف متفاوت است. سیستم حرکتی بدن توسط سلول‌های عصبی تولید کننده دوپامین (در قسمتی از مغز که ماده سیاه نام دارد)، کنترل می‌شود. کاهش تولید دوپامین به منزله اختلال در کنترل سیستم حرکتی بدن بوده که لرزش در دست، پا، سستی فک و صورت و همچنین دیگر اختلالات را موجب می‌شود، که در ادامه به توضیح هر یک خواهیم پرداخت.

آشنایی با علائم پارکینسون

علائم بیماری پارکینسون در همه افراد یکسان نیست اما برخی از علائم شایع این بیماری عبارت‌اند از:

• تغییر در نوع نوشتار: به علت ضعف عضلانی، نوشته‌های فرد بد خط و ریز می‌شود.
• تغییر در حرف زدن: فرد بسیار آرام و یکنواخت و بدون احساس صحبت می‌کند.
• سفت شدن عضلات: ممکن است بیمار عضلاتش منقبض و سفت شود که این امر باعث ایجاد درد و حرکت سخت اجزای صورت خواهد شد.
• عدم تعادل: در این حالت خمیدگی بدن رخ می‌دهد که باعث عدم تعادل بیمار می‌‌شود. همچنین کنترل در پلک زدن، تخلیه ادرار و حرکت دست هنگام راه رفتن را به مرور از دست می‌دهد.
• لرزش: یکی از علائم شایع در شروع این بیماری لرزش در ناحیه دست و فک بیمار مبتلا به پارکینسون است. در برخی موارد لرزش دست به صورت مالیدن انگشت شصت به انگشت سبابه به صورت دورانی است که به اصطلاح به این حرکت بیل رولینگ یا حرکت چرخاندن قرص گفته می‌شود. گاهی حتی این لرزش‌ها در زمان استراحت و خواب هم ادامه‌دار است.
• کندی حرکت: در صورتی که بیماری در فرد مبتلا شدت یابد، ممکن است حرکت‌های ساده و روزمره برای شخص سخت شود. به تدریج راه رفتن برای بیمار سخت و آهسته می‌شود. شاید شما هم فرد مبتلا به پارکیسنون را دیده باشید که به علت عدم توانایی پای خود را هنگام راه رفتن روی زمین بکشد.

عوامل به وجود آمدن پارکینسون

بیماری پارکینسون زمانی ایجاد می‌شود که تولید و ترشح ماده دوپامین در بدن کاهش پیدا کند و این امر به مرور باعث اختلال در اعصاب فرد مبتلا می‌گردد و رفته رفته فرد با علائم این بیماری رو به رو می‌شود. دو عامل مهم ابتلا به پارکینسون عبارتند از:

ژنتیک

به گفته برخی محققان و تحقیقات پزشکی در این زمینه، یک سری جهش‌های ژنتیکی خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال اگر در خانواده‌ای سابقه ابتلا به این بیماری وجود دارد، خطر ابتلا به پارکینسون برای سایر افراد خانواده نیز وجود دارد و این احتمال بیشتر از احتمال ابتلا برای افرادی است که هیچ سابقه خانوادگی در زمینه پارکینسون ندارند.

محرک های محیطی

قرار گرفتن در معرض آلودگی‌های محیطی و همچنین استفاده مکرر از سموم آفتکش در صنعت کشاورزی احتمال ابتلا به پارکینسون را افزایش می‌دهد. البته تحقیقات توسط دانشمندان برای سند علمی دقیق در مورد تاثیر سموم آفتکش در پیدایش پارکینسون همچنان ادامه دارد.

افزایش کیفیت زندگی بیماران پارکینوسنی

در این کلیپ، دکتر هیوا امجدی در مورد کارهای لازم برای افزایش کیفیت زندگی بیماران پارکینسونی توضیح دادند.

روش تشخیص پارکینسون

تشخیص بیماری پارکینسون توسط پزشک مغز و اعصاب از طریق معاینات دقیق پزشکی با بررسی حال و رفتار حرکتی بیمار و همچنین آزمایش نورولوژی انجام می‌شود.

روش دیگر تشخیص بیماری پارکینسون استفاده از دارویی به نام کاربی دوپالوودوپا است که این دارو برای کاهش علائم پارکینسون توسط پزشک متخصص تجویز می‌شود. اگر در طول مصرف این دارو علائم بیماری کاهش و یا از بین رفت، باعث تشخیص بیماری می‌شود و پزشک مطمئن می‌شود که مراجعه کننده به پارکینسون مبتلا است.

شایان ذکر است بیماری‌هایی مانند پارکینسونیسم که به علت مصرف برخی از داروها و همچنین قرار گرفتن در معرض مواد سمی و آلوده به وجود می‌آید، علائمی مانند بیماری پارکینسون دارند و ممکن است گاهی با این بیماری اشتباه گرفته شود. توصیه می‌شود در صورت داشتن هرگونه از علائم مشابه با بیماری پارکینسون به متخصص مغز و اعصاب برای تشخیص دقیق و سایر اقدامات لازم مراجعه کنید.

عوارض ابتلا به پارکینسون

ابتلا به پارکینسون اختلالات سنگینی در بدن بیمار ایجاد می‌کند که البته برخی از این عوارض با دارو قابل درمان یا کاهش است.

• ایجاد افسردگی و تغییر در احساسات و عواطف: در مراحل ابتدایی ابتلا به این بیماری فرد نوعی افسردگی احساس می‌کند. همچنین در این دوره گاهی بیمار با ترس در رفتار و یا اضطراب رو به رو می‌شود که با تجویز دارو توسط متخصص مغز و اعصاب می‌توان این علائم را کاهش داد.
• مشکل بلع و خوردن غذا: در این بیماری، به علت کندی فک و سفت شدن ماهیچه‌های صورت، جویدن غذا آرام و دشوار می‌شود. این عارضه ممکن است در بیمار ایجاد خفگی کند. همچنین در بعضی موارد افراد، هنگام بلع غذا به علت جمع شدن بزاق دهان و عدم کنترل بر روی عضلات فک، دچار ریزش بزاق به بیرون می‌شود.
• مشکلات شناختی: در مراحل پیشرفته‌تر این بیماری ممکن است باعث ایجاد زوال عقل و عدم شناخت و همچنین عدم توانایی در تصمیم‌گیری‌ها شود که ناگفته نماند، این عارضه با دارو قابل درمان و کنترل نیست.
• مشکلات خواب: یکی دیگر از عوارض پارکینسون، بیداری‌های مکرر در طول شب و همچنین چرت زدن و خوابیدن در طول روز بوده که با مصرف دارو این اختلال کاهش پیدا می‌کند.
• مشکلات دفع و گوارشی: به علت منقبض شدن عضلات و سفتی ماهیچه‌ها، دستگاه گوارشی با کندی کار می‌کند که سبب بروز یبوست در فرد بیمار می‌شود. همچنین بیمار کنترل خود در دفع ادرار را از دست می‌دهد.
• کاهش فشار خون: زمان ایستادن، افت فشار خون ایجاد می‌شود که این امر باعث سستی و سرگیجه در بیمار مبتلا به پارکینسون خواهد شد.
• کاهش انرژی: اکثریت مبتلایان به پارکینسون، دچار خستگی و از دست دادن انرژی خود هستند.
• درد عضلانی: احساس درد در اکثر نقاط بدن، که علت اصلی آنها سفت شدن ماهیچه‌ها است. این مورد اغلب با مصرف دارو کنترل می‌گردد.

روش های درمان پارکینسون

تحقیقات پزشکی و مطالعات برای کشف سایر عوامل تاثیرگذار در بیماری پارکینسون همچنان ادامه دارد. به همین دلیل روش‌های درمانی متعدد برای آن وجود ندارد و متخصص مغز و اعصاب از روش‌های درمان نوین موجود استفاده می‌کند.

عوارض پارکینسون بسیار بالا بوده و پزشکان از روش‌های درمانی دارویی به طور 100% بهره خواهند برد اما انتخاب بهترین پزشک برای روند درمان بی تاثیر نیست، زیرا تشخیص بیماری امری بسیار مهم است. داروهای این بیماری، سطح ماده دوپامین در مغز را افزایش می‌دهند و سایر داروها بر روی کنترل علائم حرکتی نیز تاثیر می‌گذارند.

مهمترین دارویی که در افزایش دوپامین در مغز تاثیر دارد، داروی لوودوپا به همراه کاربی‌دوپا (کاربی‌دوپا باعث کاهش عوارض لوودوپا مانند استفراغ و تهوع و… می‌شود) است. این داروها عوارض بیماری را بسیار کاهش داده که تا پایان عمر بیمار باید مصرف شود و به هیچ وجه سرخود قطع نشوند زیرا تغییر در نحوه استفاده و قطع ناگهانی دارو باعث به وجود آمدن ناتوانی حرکتی و دیگر مشکلات می‌شود.

از دیگر درمان‌های بیماری پارکینسون تحریک مغزی است. به این صورت که با استفاده از جراحی و تحریک توسط شوک الکتریکی و کاشت الکترود تحریکی در مغز، علائم این بیماری مانند کندی حرکتی لرزش دست، پا و انقباض ماهیچه‌ای کاهش پیدا می‌کند. توصیه می‌شود به خاطر مهم بودن این جراحی و درمان‌ها حتماً برای این روند، به بهترین متخصص مغز و اعصاب در تهران دکتر هیوا امجدی مراجعه نمایید.