ستون فقرات از 33 استخوان مجزا تشکیل شده است که این ستون از درون در یکدیگر قفل شده‌اند. مهره‌های ستون فقرات شماره‌گذاری شده‌اند و به نواحی زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
- گردنی
- سینه‌ای
- کمری
- خاجی
- دنبالچه‌ای
نقش اصلی مهره‌های ناحیه کمری، تحمل وزن بدن است. 5 مهره ناحیه کمری از L1 تا L5 شناخته می‌شوند. این مهره‌ها از نظر سایز بسیار بزرگ‌تر از سایر مهره‌های ستون فقرات هستند، به دلیل اینکه باید فشار ناشی از جابه‌جایی و حمل اجسام سنگین را تحمل کنند.
از میان مهره‌ها فقط 24 مورد فوقانی از قابلیت حرکت برخوردار هستند، مهره‌های خاجی و دنبالچه‌ها به یکدیگر جوش خورده و قابلیت حرکت ندارند. ستون فقرات در هر یک از نواحی نامبرده دارای خصوصیات منحصر به فردی است که به انجام عملکردهای اصلی آن کمک میکند.
نقش اصلی دیسک‌ها در ستون فقرات بدن انسان، ضربه‌گير بودن آنها است. به بیانی دیگر، دیسک‌ها، جذب کننده فشارهای وارد شونده به ستون فقرات هستند و به راحت‌تر شدن حرکت میان مهره‌ها کمک می‌کنند.
زمانی که می‌گوییم فردی مبتلا به عارضه دیسک کمر است منظور فتق دیسک کمر یا بیرون‌زدگی دیسک کمر است. هر چند دیسک کمر یکی از صعب‌العلاج‌ترین عارضه‌های ستون فقرات است، اما قابل درمان است. ما در این مقاله توضیحات کامل در مورد این بیماری و نیز علائم دیسک کمر ارائه دادیم.
علت دیسک کمر چیست؟
زمانی عارضه دیسک کمر رخ می‌دهد که ماده ژله‌ای هسته از شکاف به وجود آمده در دیسک عبور کند. مواد نشت شده امکان دارد بر روی اعصاب نخاعی مجاور ایجاد فشار کند.
عواملی که در پارگی دیسک نقش دارند عبارت هستند از:
- افزایش سن
- ساییدگی طبیعی
- افزایش وزن
- حرکات تکراری
- اتفاقاتی نظیر سقوط یا تصادف رانندگی
- فشار ناگهانی
- رانندگی و نشستن طولانی مدت
- عدم تحرک
- استعمال دخانیات
علائم دیسک کمر چیست؟
علائم دیسک کمر با توجه به اینکه کدام ناحیه از ستون فقرات کمر آسیب دیده، متفاوت است.
علائم با فعالیت بدتر و با استراحت بهتر می‌شود. برای درمان دیسک کمر پزشک متخصص مغز و اعصاب نخست درمان‌های غیرتهاجمی را توصیه میکند و در صورت عدم دریافت نتیجه از درمان غیرتهاجمی، جراحی را پیشنهاد می‌دهد. در بیشتر موارد دیسک کمر در قسمت پایین کمر سبب به‌وجود آمدن درد عصب سیاتیک می‌شود. این درد شدید اغلب در یک طرف باسن و سپس به پا کشیده می‌شود.
در دیسک کمر درد نخست در ناحیه کمر احساس می‌شود و چنانچه اعصاب درگیر شود، درد به باسن و ران‌ها گسترش خواهد یافت. هر چه اعصاب بیشتری درگیر باشد عمق درد بیشتر است و امکان دارد همه علائم دیسک کمر را بیمار هم‌زمان داشته باشد و این علائم شدیدتر باشند. در این شرایط خشکی و درد شدید، سرما یا گرما در پاها احساس شده و فرد تعادل خود را از دست می‌دهد.
علائم رایج دیسک کمر
رایج‌ترین علائم دیسک کمر عبارت هستند از:
- کمردرد
- گزگز یا بی‌حسی در پاها
- ضعف عضلانی
نشانه های دیسک کمر با توجه به آسیب عصب دیده
در دیسک کمر، اعصابی که می‌توانند تحت فشار قرار گرفته و آسیب ببیند عبارت هستند از:
- عصب L1
- اعصاب L2-L3-L4
- عصب L5
- عصب S1
- اعصاب S2-S4
دیسک کمر خفیف
در دیسک کمر خفیف، دیسک میان مهره‌های ستون فقرات کمر اغلب سالم هستند و ماده ژل مانند هنوز از حالت طبیعی خارج نشده است. دیسک کمر خفیف با ترک جزئی در بخش بیرونی دیسک ایجاد می‌شود. دردها در بیشتر اوقات از حالت خفیف شروع شده و به تدریج شدیدتر می‌شوند.
علائم در دیسک کمر خفیف
- بی‌حس شدن و احساس ضعف در کمر و پاها
- شدت گرفتن درد هنگام راه رفتن و ایستادن
- احساس درد کمر در هر اقدام ناگهانی
- درد قسمت انتهایی کمر
- سوزن سوزن شدن ران پا
دیسک کمر شدید
شدت ناراحتی امکان دارد شدید و با سلب توانایی همراه باشد، زمانی که دیسک به شدیدترین حالت خود می‌رسد فتق یا پارگی کامل دیسک روی داده است.
علائم در دیسک کمر شدید
- افزایش درد در نشستن یا خم شدن به جلو
- حساس شدن موضعی ناحیه کمر
- درد 6 هفته تداوم داشته باشد.
- اختلال دیسک داخلی با درد عمیق در ناحیه کمر به مدت چند ماه همراه است.
- افزایش درد در حرکت
- انتشار درد به اندام‌های تحتانی که با افزایش درد در زمان راه رفتن همراه است.
علائم دیسک کمر در پاها
یکی از آزار دهنده‌ترین علائم دیسک کمر، کشیده شدن درد به قسمت تحتانی و پاها است. زمانی که یکی از اعصاب ستون فقرات کمری به دلایل گوناگون دچار آسیب می‌شود، اعصاب پاها نیز دچار اختلال می‌شوند و بیمار احساس درد شدید در ناحیه کمر و پاها میکند. علائم دیسک کمر در پاها موارد زیر را شامل می‌شود:
- حس سرما و گرما در پاها
- گرفتگی عضلات در پاها
- احساس ضعف جدی در پاها
تفاوت دیسک کمر خفیف و شدید
در دیسک کمر خفیف ترک‌های جزئی در لایه بیرونی دیسک ایجاد می‌شود. علائم دیسک کمر خفیف و گذرا بوده و با عدم فشار به مهره‌ها و استراحت کافی کنترل شود. در دیسک کمر شدید ماده ژله‌ای هسته دیسک قرار دارد به بیرون نشت کرده و روی اعصاب نخاعی فشار وارد میکند.
علائم دیسک کمر شدید موارد زیر را شامل می‌شود:
- درد
- بی‌حس شدن شدید
- سوزن سوزن شدن
علائم دیسک کمر که ممکن است خطرناک باشند
با وجود اینکه در بیشتر موارد علائم دیسک کمر خطرناک نیست و با درمان‌های غیرتهاجمی معالجه می‌شود، اما در برخی موارد آسیب دیسک کمر باعث به وجود آمدن علائمی می‌شود که بیمار نیاز به درمان سریع و اورژانسی پیدا خواهد کرد.
در پارگی یا فتق دیسک، بدنه خارجی دیسک ترک می‌خورد و می‌شکند و هسته به بیرون نشت کرده و باعث تحریک نخاع یا اعصاب مجاور و بی‌حسی در پاها می‌شود. فتق شدید دیسک می‌تواند سبب فلج شدن فرد شود.
در مواردی بیماری دژنراتیو دیسک ممکن است باعث بی‌حسی و گزگز شدید در پاها شود یا همچنان می‌تواند سبب تضعیف عضلات پا شود، این بدان معنا هست که دیسک‌های آسیب دیده، اعصاب نزدیک ستون فقرات را متأثر از خود میکند.
چنانچه دیسک در جهت طناب نخاعی یا ریشه عصبی دچار پارگی شود، ممکن است سبب اختلال عصبی شود. در حقیقت یک مورد شدید برآمدگی دیسک می‌تواند باعث قطع تکانه‌های عصبی شده و آسیب دائمی عصبی ایجاد کند.
نشانه‌هایی مانند ضعف یا تحلیل عضلات پاها شما، عدم کنترل روده و مثانه از علایم خطرناک فتق یا پارگی دیسک است و نیاز به درمان و جراحی اورژانسی دارد.
علائم دیسک کمر عصبی
داشتن استرس و اضطراب شدید و فشارهای روانی طولانی مدت می‌تواند باعث بروز علائم جسمانی شوند و سلامت سیستم ایمنی بدن را تهدید کنند. این فشارهای روانی حتی ممکن است باعث کمر درد شوند.
تنش‌ها و فشارهای روحی و روانی باعث فعال شدن واکنشهایی در بدن فعال می‌شوند که این واکنش‌ها باعث به وجود آمدن تغییرات شیمیایی در بدن شده که گرفتگی یا اسپاسم عضلانی را به دنبال دارد. هر چه این واکنش‌ها بیشتر باشد، اسپاسم عضلانی نیز به میزان بیشتری ایجاد می‌شود.
این سفتی عضلانی باعث درد و محدودیت حرکات بدن می‌شود و اسپاسم عضلانی باعث یک سیکل معیوب شده و فشار بیشتری به ستون فقرات وارد خواهد کرد.
علائم کمردرد عصبی موارد زیر را شامل می‌شوند:
- سفتی در کمر
- مشکل داشتن در زمان خوابیدن
- احساس کمردرد در زمان استراحت
- احساس ضعف در عضلات کمر
این مسئله را مد نظر داشته باشید که این علایم اختصاصی کمر درد عصبی نیستند و در دیگر بیماری‌ها هم امکان دارد این موارد وجود داشته باشد.
علائم دیسک کمر در جوانی
علائم دیسک کمر به سن و نوع عارضه بستگی دارد و در افراد نیز متفاوت است. در افراد جوان دیسک کمر برخی اوقات بدون هیچ علائمی روی می‌دهد و گاهی اوقات نیز علائم شدیدی به همراه دارد که به شرایط بیماری ارتباط دارد. به طور معمول به دلیل قوی‌تر بودن بدن، جوانان از سطح تحمل درد بیشتری برخوردار هستند. درد دیسک کمر در خانم‌های جوان محسوس‌تر است. درد ناشی از دیسک کمر در قسمت تحتانی کمر آغاز شده و به سمت پاها نیز ادامه پیدا خواهد کرد. در موارد دیسک کمر شدید، این افراد در زمان راه رفتن با اختلال مواجه می‌شوند.
این عارضه در جوانان به دلیل اینکه دیسک آب بیشتری دارد و در فتق دیسک فشار بیشتری به نخاع وارد میکند، با درد بیشتری همراه است.
علائم دیسک کمر در جوانان موارد زیر را شامل می‌شود:
- انتشار درد به پاها
- درد بر اثر فعالیت
- زیاد شدن تدریجی درد
سخن آخر علائم دیسک کمر
از هر 10 نفر 8 نفر حتی در یک مقطع کوتاه از زندگی خود گرفتار کمر درد می‌شوند که در بیشتر موارد طی 6 هفته بهبود پیدا می‌کنند. علائم دیسک کمر تا حدود زیادی به ناحیه روی دادن عارضه، خفیف یا شدید بودن آسیب و پاسخ فرد به درد بستگی دارند. عادت‌هایی نظیر استعمال دخانیات، قرار گیری بدن در وضعیت ناصحیح و غیره از عوامل خطرناکی است که احتمال مبتلا شدن به بیرون زدگی دیسک کمر را تا حدود زیادی افزایش می‌دهند.
بسیار مقالات خوب و ارزشمندی در اختیار عموم قرار میدین واقعا عالی هستین موفق باشین.