به رشد بافت‌های سلولی غیر طبیعی که با سرعت زیاد بر روی طناب نخاعی یا ستون فقرات ایجاد شده و رشد می‌کنند، تومور نخاعی می‌گویند. تومورهای نخاعی به دو نوع خوش‌خیم غیرسرطانی و نوع بدخیم سرطانی تقسیم‌بندی می‌شوند. تومورهای خوش‌خیم اولیه بر روی طناب نخاعی و ستون فقرات به وجود می‌آیند و نوع ثانویه که به آن متاستاز گفته می‌شود، از دیگر بافت‌های بدن مانند سینه، ریه و دیگر اندام‌ها به ستون فقرات انتقال پیدا می‌کند.
درمان و جراحی تومورهای نخاعی بسیار حساس و پیچیده است که باید توسط بهترین متخصص مغز و اعصاب انجام گیرد. در روند عمل باید تا میزان ممکن از بافت و توده چسبیده به طناب نخاعی یا ستون فقرات برداشته شود تا به نخاع و دیگر اعضای ستون فقرات آسیب نرسد. در این مقاله به بیان انواع تومور نخاعی، عوارض این بیماری و راه‌های درمان می‌پردازیم.
انواع تومور نخاعی
تومورهای نخاعی بسته به نوع اولیه و یا ثانویه و نیز محل تشکیل و رشد تومورها به دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند. در ادامه به بیان انواع این تومورها می‌پردازیم.
تومور ستون مهره ها
تومورهای ستون فقرات به دو دسته تقسیم می‌شوند:
تومورهای اولیه
در تومورهای اولیه رشد سلول‌ها و بافت‌های غیر طبیعی بر روی ستون فقرات و اجزای دیسک کمر شروع می‌شوند. رشد این تومورها بسیار نادر و با سرعت بسیار کند هستند.
تومورهای متاستازیک
این تومورها معمولا از یک بافت سرطانی که در قسمت دیگر بدن تشکیل شده، به ستون فقرات و نخاع انتقال پیدا می‌کنند. از شایع‌ترین نوع تومورهای متاستازیک در زنان انتقال تومور سرطانی از سرطان سینه و ریه است. در مردان متاستاز بیشتر ممکن است از سرطان پروستات و ریه ریشه بگیرد.
در صورت ابتلا به نوع ثانویه ممکن است دچار دردهای شدید در ناحیه کمر و ستون فقرات شوید و این درد در زمان استراحت و خواب بهبود پیدا نمی‌کند و با عوارضی مانند کاهش وزن، حالت تهوع، لرز و استفراغ همراه است.
تومور نخاعی اینترادورال-اکسترامدولاری
این دسته از تومورهای نخاعی در ناحیه داخل نخاع و خارج از عصب‌ها (زیر غشای پوشاننده طناب نخاعی) رشد می‌کنند و بیشتر، تومورهای خوش‌خیم هستند و سرعت رشد و تکثیر آنها پایین است، دارای علائمی مانند درد و احساس ضعف در ناحیه ستون فقرات است.
مننژیوما
این تومورها در غشای اطراف طناب نخاعی رشد کرده و در بیشتر مواقع به جز موارد نادر خوش‌خیم هستند و در بانوان میانسال نسبت به آقایان شایع‌تر است.
تومورهای لایه عصبی
تومورهای لایه عصبی که ریشه عصبی رشد پیدا می‌کنند و خوش‌خیم هستند، در صورت گسترش و رشد زیاد باعث بروز درد و مشکلات عصبی می‌شوند.
تومورهای نخاعی اینترامدولاری
تومورهای اینترامدولاری از داخل طناب نخاعی و رشته‌های عصبی رشد می‌کنند. جنس این توده‌های خوش‌خیم از جنس سلول‌های غشای طناب نخاعی است (سلول‌های گلیال). این دسته از تومورهای نخاعی در ناحیه گردن بیشتر دیده می‌شوند و باید از طریق جراحی خارج شوند. از شایع‌ترین تومورهای اینترامدولاری آستروسی توما و آپانیموما را می‌توان نام برد.
دلایل ابتلا به تومور های نخاعی
برای درمان تومورهای نخاعی ابتدا باید بدانیم که دلیل تومورهای نخاعی چیست. باید بیان کنم دلیل رشد این تومورهای نخاعی برای محققان ناشناخته است و دلایلی که می‌تواند در به وجود آمدن این تومورها تاثیر داشته باشند، ژن معیوب است که احتمال دارد مادرزادی و یا با رشد فرد ژن معیوب به وجود آید. در ادامه این مقاله به بیان برخی موارد که در ایجاد تومور نخاعی اثر دارند را بیان می‌کنیم:
- افرادی که در خانواده سابقه بیماری‌های مشابه و نوروفیبرومتوز دارند.
- افرادی که در معرض تشعشعات خطرناک و شیمیایی قرار دارند.
- افرادی که سابقه ابتلا به سرطان دارند و درمان این افراد کامل نبوده و یا افرادی که مبتلا به سرطان هستند.
علائم تومور نخاعی
علائم و نشانه‌های تومور نخاعی با توجه به این که مشکل در کدام ناحیه به وجود آمده است، نوع و وضعیت جسمانی افراد، متفاوت هستند.
از اولین علائم ابتلا به تومور نخاعی احساس درد در ناحیه پا و کمر است و با گسترش بیماری ممکن است، علائمی مانند بی‌حسی، سوزن سوزن شدن و درد سیاتیک و یا فلج موقتی به وجود بیاید. در برخی موارد ممکن است باعث گرفتگی عضلات در دست و پا به وجود شود و با حاد شدن و رشد تومور باعث تغییر شکل در ستون فقرات فرد بیمار شود، از دیگر علائم این بیماری که می‌توان نام برد، عبارتند از:
- گرفتگی ممتد عضلات پا
- رفلاکس تاندون پا و زانوها
- تغییر در دفع ادرار و مدفوع
- ضعف عضلانی و بی‌حسی دست و پا
- درد نقطه‌ای در زمان بیداری در بدن
- عدم تعادل بدن در زمان راه رفتن و ایستادن
- درد کمر و گردن با احساس سبکی و بی‌حسی
- کاهش وزن، حالت تهوع، تب و لرز و کاهش اشتها
- درد در مهره‌های ستون فقرات که با فشار بیشتر می‌شود.
- درد در ناحیه کمر و ستون فقرات که در زمان خواب بیشتر می‌شود.
بروز هر کدام از این علائم با توجه به شدت و رشد بیماری ممکن است، به مرور زمان ایجاد شوند. در برخی افراد ممکن است این علائم ناگهانی بروز کنند.
روش تشخیص تومور نخاعی
در صورت داشتن هر کدام از علائمی که در متن بالا ذکر شد، باید هر چه سریع‌تر به بهترین متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. پزشک متخصص با بررسی علائم و آزمایشات بالینی و پرسش در مورد سابقه خانوادگی پی به علت بیماری می‌برد. با انجام آزمایشات تشخیصی دلیل اصلی عارضه در ستون فقرات و ابتلا به تومور نخاعی مشخص می‌گردد.
MRI
با استفاده از تصویربرداری از ستون فقرات و گردن، نتایج کاملی از بروز مشکل در فرد نمایان می‌شود. برای داشتن تصویر بهتر و رنگی، ماده‌ای رنگی مخصوص به نخاع فرد تزریق می‌گردد.
سی تی اسکن
یکی دیگر از روش‌های تصویربرداری، سی‌تی اسکن و تصویربرداری از ستون فقرات است.
بیوپسی یا نمونه برداری از بافت
یکی از دقیق‌ترین راه‌های تشخیص ابتلا به تومور نخاعی، بیوپسی از بافت مورد نظر است. زمانی که متخصص با استفاده از تصویربرداری مشکوک به تومور نخاعی می‌گردد با این روش تشخیص دقیق خواهد داد.
از دیگر آزمایشات تشخیص تومور نخاعی عبارتند از:
- رادیولوژی
- توموگرافی پوزیترون
- اسکن هسته‌ای استخوان
- تست مایع نخاع مغزی
- رادیوگرافی ستون فقرات و دستگاه گوارش
درمان تومور نخاعی
درمان تومور نخاعی بسته به نوع تومور، شدت و ناحیه درگیر برای افراد مختلف متفاوت است. در ادامه به بیان روش‌های درمانی این بیماری می‌پردازیم.
جراحی بسته یا آمبولیزاسیون
در این روش جراحی برای جلوگیری از رشد تومور نخاعی، رگ‌های خونی که وظیفه خون‌رسانی به تومور را دارند، مسدود کرده و از گسترش آن جلوگیری می‌کنند.
جراحی باز
در این روش درمانی با توجه به میزان آسیب، تومور را خارج می‌کنند و یا نواحی آسیب دیده از تومور را درمان می‌کنند. جراحی باز به دو روش انجام می‌گیرد.
دکمپرشن
در این روش، تومور به صورت کامل و یا بخشی از آن برای کوچک شدن برداشته می‌شود. با این عمل جراحی، فشار از روی محل آسیب دیده و ستون فقرات برداشته می‌شود و دردها و علائم به مقدار زیادی کاهش پیدا می‌کنند.
کیفوپلاستی
در این روش درمانی، محل‌های آسیب دیده به علت رشد تومور نخاعی درمان می‌شوند، مانند شکستگی‌های ستون فقرات.
شیمی درمانی
با استفاده از داروهای شیمیایی در مواردی که تومور از نوع سرطانی است به درمان می‌پردازند. روش شیمی درمانی علاوه بر درمان بیماری، از گسترش و شدت گرفتن بیماری نیز جلوگیری می‌کند.
پرتو درمانی
در زمانی که تومور نخاعی سرطانی و بدخیم باشد و نتوان توسط جراحی این تومور را برداشت، از روش پرتو درمانی استفاده می‌شود. از دیگر موارد استفاده از پرتو درمانی، از بین بردن بقایای تومور نخاعی بعد از عمل جراحی است.
بدون دیدگاه