به باریک شدن رگ‌های خون‌رسان و شریان‌های مغزی، تنگی عروق مغزی میگویند. زمانی عروق مغز دچار تنگی می‌شوند که شریان‌های خون‌رسان مغز به دلیل تجمع پلاک‌های خونی باریک شده و خون‌رسانی به مغز دچار اختلال گردد. از جمله عروق خون‌رسان مغزی، عروق کاروتیدی هستند. دلایل مختلفی باعث تنگی عروق و اختلال در خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی به مغز می‌شوند. در این مقاله به بیان دلایل تنگی عروق مغز و راه‌های درمان و پیشگیری از این عارضه می‌پردازیم.
عروق کاروتیدی چیست؟
عروق کاروتیدی دو شریان بزرگ خون‌رسان در ناحیه جلوی سر هستند که وظیفه خون‌رسانی به مغز را بر عهده دارند. برای تشخیص محل عبور این رگ‌ها در گردن، کافی است که قسمت کناری گردن، نزدیک فک را لمس کنید و ضربان عروق را حس نمایید.
تنگی عروق مغزی
تنگی عروق مغزی یا انسداد عروق مغزی زمانی رخ میدهد که این عروق خون‌رسان به دلیل جمع شدن کلسترول و چربی که به آنها پلاک گفته می‌شود، دچار اختلال و یا انسداد شوند.
انسداد عروق ممکن است به دلایل مختلف روی دهد که در ادامه به بیان آنها می‌پردازیم.
- در صورتی که پلاک‌های تجمع یافته، بزرگ شوند و مسیر انتقال خون را به صورت کامل مسدود کنند، منجر به سکته مغزی خواهند شد.
- در برخی موارد این پلاک‌های تجمع یافته در عروق خون‌رسان باعث آسیب به شریان و پارگی عروق خونی می‌شود، در این حالت خون از رگ خارج شده و ایجاد لخته خون و تجمع خون در سر را ایجاد می‌کند.
- پلاک‌های ایجاد شده از عروق خونی جدا شده و به سمت پایین حرکت می‌کند و در رگ‌های کوچکتر دچار انسداد شده و باعث اختلال در خون‌رسانی به مغز می‌گردد.
علائم تنگی عروق مغزی
تنگی عروق خونی مغز در بیشتر موارد بدون علامت بوده و در صورتی این علائم بروز می‌کند که فرد دچار حمله مغزی ایسکمیک گذرا شود، در واقع به این معنی است که خون‌رسانی به مغز به طور ناگهانی و موقتی قطع شود. این علائم ممکن است ساعت‌ها و یا چندین روز ادامه‌دار باشد و گاهی نیز به طور خود به خود علائم از بین می‌روند.
- کلفت شدن صدا
- سردرد و سرگیجه
- فلج شدن دست و پا
- افتادگی در یک سمت صورت
- فلج و لمس شدن صورت در یک سمت
- تاری دید ناگهانی در یک یا هر دو چشم
- عدم هماهنگی در اعضای بدن و عدم تعادل
- احساس ضعف، سوزن سوزن و بی‌حسی در دست و پاها در یک سمت بدن و در برخی موارد در هر دو سمت بدن
این علائم و نشانه‌هایی که ذکر شد، از عمده نشانه‌های تنگی عروق خونی مغز در تمام افراد است. در صورت داشتن هر یک از این علائم خیلی سریع برای درمان به بهترین متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
چه عواملی احتمال تنگی عروق خونی را افزایش میدهد؟
- افزایش سن
- عوامل ژنتیکی
- کلسترول خون بالا
- چاقی و اضافه وزن
- بی‌تحرکی و ورزش نکردن
- مصرف سیگار و دخانیات
- مصرف مشروبات الکلی
- سابقه خانوادگی ابتلا به این عارضه
- رژیم غذایی نادرست و مصرف زیاد چربی
- بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و فشار خون بالا
- مردان بیشتر از بانوان مبتلا به تنگی عروق مغزی می‌شوند.
عدم رعایت موارد گفته شده احتمال تنگی عروق مغزی را افزایش خواهند داد، اما علت اصلی بروز این بیماری نیستند. با انجام برخی روشهای مشاوره‌ای می‌توانید احتمال بروز تنگی عروق مغزی را کاهش دهید.
راه های پیشگیری از تنگی عروق خونی
تغییر سبک زندگی و انجام فعالیت‌های روزانه و ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی باعث کاهش ابتلا به این بیماری می‌شود. از دیگر مواردی که می‌توانند از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنند عبارتند از:
- رژیم غذایی درست و کم کلسترول
- ترک مصرف دخانیات و سیگار
- عدم مصرف مشروبات الکلی
- کاهش وزن و رسیدن به وزن نرمال
- کنترل قند خون برای افراد دیابتی
- استفاده از برخی داروهای تجویزی توسط پزشک برای رقیق کردن خون
- مراجعه به پزشک و بازدید دوره‌ای در صورت داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری
- در صورت داشتن بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون بالا، درمان و کاهش فشار خون
تشخیص تنگی عروق خونی مغز
در صورت داشتن بیماری خاص یا سابقه خانوادگی در ارتباط با تنگی عروق مغزی و استفاده از داروی خاص، باید پزشک خود را مطلع سازید. پزشک با بررسی وضعیت عمومی بیمار و معاینات بالینی، سوالاتی را برای تشخیص دلیل بروز مشکل می‌پرسد و برای رسیدن به علت دقیق بیماری، آزمایشات تخصصی را انجام خواهد داد. آزمایشات تخصصی شامل موارد زیر است:
- سی تی اسکن
- MRI
- آنژیوگرافی
- گوش دادن به عروق کاروتیدی
- اسکن داپلکس عروق خونی
درمان تنگی عروق مغز
برای درمان تنگی عروق خونی روشهای مختلف درمانی از جمله درمان دارویی، عمل جراحی و غیره بسته به تشخیص پزشک مورد استفاده قرار می‌گیرد. پزشک متخصص مغز و اعصاب با توجه به وضعیت بیمار و شدت تنگی عروق با توجه آزمایشات انجام شده یکی از این روش‌ها را برای درمان تجویز می‌کند.
درمان دارویی تنگی عروق مغزی
با استفاده از برخی داروهای تجویزی می‌توان مانع تشکیل لخته خون در مغز شد. در مواردی که تنگی عروق خفیف است، با استفاده از این روش درمانی غیرتهاجمی می‌توان خطرات این بیماری را کاهش داد و از انسداد کامل این عروق جلوگیری کرد.
جراحی تنگی عروق مغزی
در افرادی که شدت تنگی عروق خونی شدید باشد و با درمان دارویی و تغییر در سبک زندگی نتوان آن را برطرف کرد، از روش جراحی برای جلوگیری از سکته مغزی استفاده می‌شود. برای انجام جراحی به جهت از بین بردن تنگی عروق، دو روش بکار گرفته خواهد شد که با توجه به تشخیص متخصص مغز و اعصاب با توجه به معاینات و آزمایشات انجام شده برای بیمار انتخاب می‌شود.
پلاک برداری از شریان مغزی
با این روش جراحی، پلاک‌ها و لخته‌های خون ایجاد شده در عروق خونی برداشته می‌شود.
آنژیوگرافی
در این روش درمانی متخصص مغز و اعصاب با استفاده از یک کاتتر مخصوص و انبساط رگ‌ها و یا استنت گذاری و فنر به از بین بردن تنگی عروق خونی می‌پردازد.
بدون دیدگاه