دیسک‌ها به سبب آسیب دیدگی و بلند کردن اجسام سنگین با روشهای نامناسب دچار برآمدگی، فتق یا پارگی می‌شوند. در برخی اوقات نیز بدون هیچ فشاری به دیسک، پاره می‌شوند. بالا رفتن سن نقش مهمی در ایجاد فتق دیسک دارد. هر چه سن شما افزایش پیدا می‌کند، دیسک‌های شما خشک و سخت می‌شوند.
دیواره بیرونی محکم دیسک امکان دارد ضعیف شود، هسته ژل مانند از طریق پارگی ایجاد شده در دیواره دیسک بیرون زده می‌شود و با فشار یا تماس با عصب باعث بروز درد در ناحیه گردن شود. ژنتیک، سیگار کشیدن و برخی از فعالیت‌های شغلی و تفریحی منتج به ساییدگی دیسک می‌شوند.
فتق دیسک گردن چیست؟
دیسک‌های بین مهره‌ها شامل یک ماده ژل مانند در هسته هستند. قسمت خارجی دیسک متشکل از غضروف فیبری است که ژل را درون خود محفوظ نگه می‌دارد. زمانی که قسمت بیرونی دچار پارگی یا آسیب می‌شود، ژل می‌تواند خارج شود، این به مفهوم فتق دیسک است. به فتق دیسک، پارگی دیسک و لغزش دیسک نیز گفته می‌شود. می‌توانید آن را مانند یک دونات کرم‌دار تصور کنید که مایع میانی آن بیرون ریخته است.
افراد مستعد ابتلا به بیماری فتق دیسک
دیسک‌های پاره شده اغلب در افراد 30 تا 40 ساله مشاهده می‌شوند، چنانچه افراد میانسال و مسن درگیر یک فعالیت جسمانی شدید باشند، کمی بیشتر در معرض خطر ابتلا به فتق دیسک قرار دارند. تنها در حدود 8٪ از دیسک‌های فتق یا پاره شده در ناحیه گردن رخ می‌دهند.
علائم پارگی دیسک گردن
علائم و نشانه‌های پارگی یا فتق دیسک بستگی به نوع و محل قرار گیری ناحیه دیسک متفاوت است. بعضی از علائم مشترک در پارگی‌های دیسک گردن موارد زیر را شامل می‌شوند:
- درد ناگهانی در بازو و دست‌ها
- احساس درد شدید هنگام حرکت دادن و یا چرخاندن گردن
- سفتی گردن
- تب
- سردرد
- لمس شدن و احساس ضعف در بازو و یا گردن
چگونگی تشخیص دیسک گردن
زمانی که در ناحیه گردن یا بالای کمر خود احساس درد می‌کنید که سابق بر این، اینگونه دردی را احساس نکرده‌اید، امکان دارد دچار فتق دیسک گردن شده باشید. با وجود اینکه امکان دارد احساس درد در ناحیه گردن و ستون فقرات اندکی نگران کننده به نظر برسد، اما با بالا رفتن سن یک مشکل غیرمعمول محسوب نمی‌شود و امکان دارد برای افراد بسیاری این مشکل به وجود بیاید.
نحوه تشخیص بیماری پارگی دیسک توسط پزشک
هنگامی که شما برای نخستین بار درد را تجربه کردید، با یک پزشک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید. پزشک از شما یک تاریخچه پزشکی کامل را برای بررسی بیشتر علائم، هر نوع آسیب قبلی و تشخیص اینکه آیا عادت‌های زندگی باعث ایجاد درد شده است را می‌گیرد. یک معاینه بدنی کامل توسط پزشک برای تعیین منبع درد و آزمایش هر نوع ضعف یا بیحسی عضله انجام می‌شود. پزشک شما امکان دارد یک یا چند مورد از آزمایش‌های تصویربرداری زیر را توصیه کند:
MRI (ام آر آی)
اسکن (SCAN) یک نوع آزمایش غیرتهاجمی است که با به‌کارگیری یک میدان مغناطیسی و امواج فرکانس رادیویی تصویر بسیار خوبی از بافت نرم ستون فقرات شما ارائه می‌دهد. برخلاف تصویربرداری از طریق اشعه ایکس و رادیوگرافی، اعصاب و دیسک‌ها با وضوح خوبی قابل مشاهده هستند.
در MRI یک ماده رنگی یا همان ماده حاجب به جریان خون تزریق می‌شود. ام آر آی این قابلیت را دارد که دیسک‌های آسیب دیده و میزان فشرده شدن اعصاب دیسک را نشان دهد، در عین حال رشد بیش از حد استخوانی (استئوفیت)، تومورهای نخاع یا آبسه در ام آر آی قابل تشخیص است.
میلوگرافی
میلوگرام یک عکس‌برداری تخصصی با اشعه ایکس است که ماده یددار توسط یک سوزن وارد فضای داخلی نخاع کمری می‌شود و به کانال نخاع تزریق خواهد شد، پس از آن یک فلوئوروسکوپ با اشعه ایکس تصاویر تشکیل شده توسط ماده یددار را ثبت خواهد کرد.
ماده یددار که در میلوگرام مورد استفاده قرار می‌گیرد در اشعه ایکس به رنگ سفید مشاهده خواهد شد و به پزشک این اجازه را می‌دهد نخاع و کانال را با جزئیات مشاهده کند.
میلوگرام می‌تواند فشردگی عصب بر اثر فتق دیسک، رشد غیرطبیعی استخوانی (استئوفیت)، تومورهای نخاع و آبسه‌های ستون فقرات را نشان دهد. در صورت نیاز سی تی اسکن ممکن است در ادامه این آزمایش انجام شود.
گاهی پس از تزریق ماده یددار در درون کانال نخاعی سی تی اسکن نیز انجام خواهد شد که این تست تشخیصی به سیتی میلوگرافی (CT Myelography) نیز شهرت دارد.
یکی از دقیق‌ترین روشهای تشخیصی به خصوص در بیمارانی که مورد عمل جراحی ستون فقرات قرار گرفته‌اند و بیمارانی که در ستون فقرات آنها پیچ و ایمپلنت به کار گذاشته شده، سی تی میلوگرافی است.
اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)
اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یک نوع آزمایش غیرتهاجمی است که با بهره‌گیری از یک پرتوی اشعه ایکس و یک کامپیوتر، تصاویری 2 بعدی از ستون فقرات را ثبت خواهد کرد. احتمال دارد این اسکن با استفاده از یک ماده رنگی که به جریان شما تزریق شده است انجام شود، این تست به خصوص برای تشخیص و تأیید آسیب دیدن دیسک بسیار کاربردی است.
الکترومیوگرافی (EMG)
از الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصب (NCS) برای اندازه‌گیری تست‌های EMG و NCS فعالیت الکتریکی اعصاب و عضلات استفاده می‌شود. سوزن‌های کوچک یا الکترود در عضلات قرار داده می‌شود و نتایج آن بر روی یک دستگاه خاص ثبت خواهد شد. از آنجا که فتق دیسک بر ریشه عصب فشار وارد می‌کند، عصب توانایی تأمین حس و حرکت عضله به صورت طبیعی کند را از دست خواهد داد، این تست قادر خواهد بود آسیب عصبی و ضعف عضلانی را تشخیص دهد.
رادیوگرافی ستون فقرات با اشعه ایکس
اشعه ایکس مهره‌های استخوانی ستون فقرات را نشان می‌دهد و این توانایی را دارد که تغییرات آرتروز، کاهش فضای دیسک، خار استخوان (استئوفیت) یا شکستگی استخوان را ثبت کرده و نشان دهد. رادیوگرافی نمی‌تواند ستون فقرات دیسک و عصب را نشان دهد، بلکه تنها استخوان ستون فقرات را نشان می‌دهد.
عوامل افزایش احتمال ابتلا به دیسک گردن
بیشتر فتق‌های دیسک بین مهره‌ای گردن به سبب فشار و استرس ناگهانی ناشی از حرکات، کشش و چرخش ناگهانی گردن در زمان سقوط یا تصادف ایجاد می‌شوند. گاهی اوقات فتق دیسک بین مهره‌ای گردن به تدریج و در طول هفته‌ها یا ماه‌ها ایجاد می‌شود. عوامل ایجاد کننده فتق دیسک میان مهره‌ای گردن در زیر آورده شده است.
افزایش سن
با بالا رفتن سن، دیسک‌ها به مرور خشک شده و در نتیجه قدرت و انعطاف‌پذیری آنها کم می‌شود.
تروما
ترومای بزرگ یا جزئی در نخاع گردن خطر ابتلا به فتق دیسک گردن را افزایش می‌دهد.
سبک زندگی
عدم تحرک، نداشتن یک برنامه غذایی متعادل و استعمال تنباکو به میزان قابل توجهی سبب تضعیف سلامت دیسک‌ها خواهند شد.
فشار بر روی دیسک
شرایط بد بدن، بلند کردن اجسام به شیوه نادرست و چرخش نادرست ممکن است فشار اضافي روی نخاع گردن وارد کند.
روشهای درمان دیسک گردن
درد فتق دیسک بیشتر موارد به خودی خود آرام خواهد شد، اما اشخاصی که پس از شش هفته همچنان علائم و درد را تجربه می‌کنند نیاز به مراقبت‌های پزشکی دارند. بیشتر گزینه‌های درمانی شامل مواردی است که در زیر اشاره شده است.
درمان غیر جراحی
بیشتر فتق‌ها احتیاجی به جراحی ندارند. درمان محافظه‌کارانه همراه با استراحت و یا با بستن گردنبند (بریس) برای بهبودی بیمار در مرحله نخست توسط پزشک تجویز می‌شود.
فیزیوتراپی
یکی دیگر روشهای درمانی فتق دیسک گردن فیزیوتراپی است. تمرینات کشش و تحریک الکتریکی عضلات محل درد تکنیک‌هایی است که به وسیله فیزیوتراپیست مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مواردی که بیمار شدت درد بیمار زیاد است، امکان دارد تزریق استروئید اپیدورال برای کاهش میزان التهاب و کاهش درد انجام شود.
جراحی پارگی دیسک
بعضی از بیماران که دچار این عارضه می‌شوند امکان دارد با دارو و فیزیوتراپی تخصصی بهبود پیدا نکنند و نیازی به جراحی داشته باشند. یکی از سه عمل جراحی فورامینوتومی، لامینوتومی، لامینکتومی به تشخیص پزشک انجام خواهد شد.
جایگزینی دیسک
جایگزینی دیسک برای بعضی از بیماران توصیه می‌شود و این روش جدید امکان دارد به حفظ سلامت دیگر دیسک‌های گردنی که در بالاتر یا پایین‌تر از سطح جراحی قرار گرفته‌اند کمک کند.
جمع بندی
دیسک گردن به خصوص پارگی دیسک بسیار شایع است و در مردان بیشتر از زنان مشاهده شده است. افراد 35 تا 55 سال بیشتر احتمال ابتلا به دیسک گردن را دارند. چنانچه یک یا چند مورد از علائم دیسک گردن را دارید برای درمان در اسرع وقت به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
بدون دیدگاه