بیخوابی یک اختلال خواب است که با مشکل در به خواب رفتن، ماندن در خواب یا هر دو مشخص می‌شود. افراد مبتلا به بیخوابی ممکن است در ابتدای شب در به خواب رفتن مشکل داشته باشند، در طول شب مکرر از خواب بیدار شوند یا صبح خیلی زود از خواب بیدار شوند و در به خواب رفتن مجدد مشکل داشته باشند.
بیخوابی می‌تواند منجر به خستگی، خواب آلودگی در طول روز، تحریک‌پذیری و مشکل در تمرکز شود. دلایل بیخوابی می‌تواند شامل استرس، اضطراب، افسردگی، شرایط پزشکی و برخی داروها باشد. گزینه‌های درمانی ممکن است شامل تغییرات رفتاری مانند بهبود عادات خواب و تکنیک‌های آرام‌سازی و همچنین دارو در برخی موارد باشد.
بیخوابی چیست؟
بیخوابی یک اختلال خواب رایج است که بسیاری از افراد را در مقطعی از زندگی خود تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری می‌تواند حاد باشد، چند روز یا چند هفته طول بکشد یا مزمن باشد که ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد. بیخوابی مزمن می‌تواند اثر قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد و منجر به افزایش خطر تصادفات، کاهش بهره‌وری و افزایش خطر ابتلا به سایر مشکلات جسمی شود.
انواع مختلفی از بیخوابی وجود دارند، از جمله بیخوابی اولیه که با هیچ بیماری پزشکی یا اختلال سلامت روانی مرتبط نیست و بیخوابی ثانویه که ناشی از یک بیماری زمینه‌ای مانند آپنه خواب، داروها یا موادی مانند کافئین و یا الکل است.
درمان بیخوابی به طور معمول شامل رسیدگی به هر دلیل زمینه‌ای مانند استرس یا اضطراب و ایجاد تغییرات رفتاری برای بهبود عادات خواب است.
این رسیدگی می‌تواند شامل ایجاد یک برنامه خواب منظم، محدود کردن مصرف کافئین و الکل و تمرین تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن یا تمرینات تنفس عمیق باشد. در برخی موارد ممکن است دارو برای کمک به خواب تجویز شود، اما مصرف دارو باید تحت راهنمایی یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی انجام شود.
علائم بیخوابی چیست؟
علائم بیخوابی عبارت هستند از:
- مشکل در به خواب رفتن در شب
- بیدار شدن مکرر در طول شب
- صبح خیلی زود بیدار شدن
- احساس خستگی یا عدم استراحت بعد از خواب
- احساس تحریک‌پذیری یا اضطراب
- مشکل در تمرکز یا عدم تمرکز در طول روز
- خواب آلودگی یا خستگی در طول روز
- افزایش تصادفات یا خطاها
- افسردگی یا اضطراب
- سردرد یا مشکلات گوارشی
شدت علائم بیخوابی می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، به طوری که برخی افراد گاهی حملات بیخوابی را تجربه می‌کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است بیخوابی مزمن داشته باشند که ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه دارد.
بیخوابی می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد و بر سلامت جسمی و روانی و همچنین عملکرد آنها در محل کار یا مدرسه اثر بگذارد. اگر علائم بیخوابی را تجربه می‌کنید مهم است که با یک متخصص اعصاب و روان صحبت کنید تا علت زمینه‌ای را تعیین کنید و یک برنامه درمانی مناسب تهیه کنید.
علل بیخوابی چیست؟
بیخوابی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله شرایط روانی، محیطی و پزشکی باشد. در اینجا به برخی از دلایل رایج بیخوابی اشاره می‌کنیم:
عوامل روانی
استرس، اضطراب، افسردگی و سایر اختلالات سلامت روان می‌توانند بر توانایی فرد برای به خواب رفتن و به خواب ماندن اثر بگذارند. بیخوابی همچنین می‌تواند با تغییرات عمده زندگی مانند از دست دادن یک عزیز، طلاق و یا از دست دادن شغل ایجاد شود.
عوامل محیطی
عوامل محیطی مانند صدا، نور و دما می‌توانند خواب را مختل کنند. خوابیدن در یک اتاق پر سر و صدا، روشن یا در یک تخت ناراحت کننده می‌توانند به خواب رفتن و به خواب ماندن را سخت کنند.
شرایط پزشکی
برخی از شرایط پزشکی می‌توانند باعث بیخوابی شوند، از جمله درد مزمن، آپنه خواب، سندرم پای بی‌قرار و سایر اختلالات خواب. همچنین بیماری‌های مزمن مانند بیماری قلبی، دیابت و آرتریت نیز می‌توانند خواب را مختل کنند.
داروها
برخی داروها از جمله داروهای ضد افسردگی، بتا بلوکرها و محرک‌ها می‌توانند با خواب تداخل کنند. داروهای بدون نسخه مانند ضد احتقان‌ها و مسکن‌های حاوی کافئین نیز می‌توانند به خواب رفتن را دشوار کنند.
سو مصرف مواد
الکل، نیکوتین و کافئین همگی می‌توانند بر خواب تأثیر بگذارند. در حالی که الکل ممکن است در ابتدا به خوابیدن افراد کمک کند، اما می‌تواند خواب را در اواخر شب مختل کند و منجر به خواب بی‌کیفیت شود.
برنامه خواب نامنظم
الگوهای خواب نامنظم مانند تا دیر وقت بیدار ماندن در تعطیلات آخر هفته یا برنامه خواب ناسازگار می‌توانند چرخه طبیعی خواب و بیداری بدن را مختل کنند و به خواب رفتن و خواب ماندن سخت شود.
سن
با افزایش سن، افراد ممکن است تغییراتی را در الگوهای خواب خود تجربه کنند. افراد مسن ممکن است در به خواب رفتن و یا خواب ماندن مشکل داشته باشند و ممکن است زودتر از آنچه که می‌خواهند بیدار شوند.
ژنتیک
بیخوابی می‌تواند در خانواده‌ها ایجاد شود که نشان می‌دهد ممکن است ژنتیک در این اختلال نقش داشته باشد.
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی مانند تغییراتی که در دوران بارداری یا یائسگی رخ می‌دهد می‌تواند بر خواب تأثیر بگذارند. زنان ممکن است در این زمان‌ها در به خواب رفتن و یا خواب ماندن دچار مشکل شوند.
جت لگ
سفر در مناطق زمانی می‌تواند چرخه طبیعی خواب و بیداری بدن را مختل کند و منجر به مشکل در به خواب رفتن و ماندن در خواب شود.
شیفت کاری
شیفت کاری شبانه یا شیفت‌های چرخشی می‌تواند چرخه طبیعی خواب و بیداری بدن را مختل کند و به خواب رفتن و خواب ماندن در طول روز دشوار شود.
بهداشت ضعیف خواب
عادات بد خواب می‌تواند به بیخوابی کمک کند به عنوان مثال، استفاده از وسایل الکترونیکی قبل از خواب، خوردن وعده‌های غذایی سنگین قبل از خواب یا انجام فعالیت‌های تحریک کننده قبل از خواب می‌تواند خواب را مختل کند.
شناسایی علت زمینه‌ای بیخوابی برای ایجاد یک برنامه درمانی مناسب مهم است. گزینه‌های درمانی ممکن است شامل درمان شناختی- رفتاری، دارو درمانی یا ترکیبی از هر دو باشند. تغییرات سبک زندگی مانند بهبود عادات خواب و کاهش استرس نیز می‌توانند به درمان بیخوابی کمک کنند.
جمع بندی
بیخوابی می‌تواند ناشی از عوامل روانی مانند استرس، اضطراب و افسردگی، عوامل محیطی مانند سر و صدا و نور، شرایط پزشکی مانند درد مزمن و اختلالات تنفسی و داروها یا موادی باشد که با خواب تداخل می‌کنند. سن، ژنتیک، تغییرات هورمونی و بهداشت نامناسب خواب نیز می‌توانند در بروز بیخوابی مؤثر باشند.
بدون دیدگاه