آرتروز یک لغت فرانسوی است و این بیماری در زبان انگلیسی استئوآرتریت و در زبان علمی به آن اسپوندیلوز مهره‌های گردن گفته می‌شود و یک اصطلاح کلی برای فرسودگی دیسک‌های ستون فقرات گردنی متأثر از بالا رفتن سن است.
آرتروز گردن چیست؟
آرتروز گردن (استئوآرتریت گردن) یک بیماری است که باعث به وجود آمدن ساییدگی در هر چهار ساختار اصلی گردن یعنی استخوان‌ها، دیسکها، مفاصل گردن یا فاست‌ها، رباطها یا لیگلمان‌ها خواهد شد، این تغییرات بر اثر فرسایش و پیر شدن ستون فقرات ایجاد می‌شوند. شدت پدیده پیر شدن در هر فرد از فرد دیگری متفاوت است.
با بالا رفتن سن، دیسک‌های موجود در ستون فقرات گردن، به تدریج از بین می‌روند، در حقیقت این دیسکها با افزایش سن ابتدا آب خود و سپس انعطاف‌پذیری خود را از دست داده و در اطراف مهره‌ها زائده‌های استخوانی اضافی شروع به رشد می‌کنند که به آنها استئوفیت نیز گفته می‌شود.
آناتومی ستون فقرات گردن
ستون فقرات انسان از 33 قطعه استخوان شامل استخوان خاجی و دنبالچه تشکیل شده است. ستون فقرات دارای 24 استخوان است که مهره نامیده می‌شوند. از این 24 مهره موجود در ستون فقرات 7 مهره آن به ستون فقرات گردنی تعلق دارد که از پایه جمجمه شروع می‌شوند.
کانال نخاعی و ریشه‌های عصبی از دهانه تمامی مهره‌های ستون فقرات عبور می‌کنند. دیسکها در میان مهره‌ها قرار دارند و عملکردی نظیر کمک فنر در بدن انسان دارند. دیسکها متشکل از بافت‌های همبند (بافت همبند همان بافت پیوندی است که یکی از وظایف آن حفاظت و پشتیبانی از سایر بافت‌ها است) قوی و دارای انعطافی هستند که با ماده‌ای ژل مانند پر شده‌اند.
دیسکها سبب جذب و خنثی شدن نیروهای وارد شده به ستون فقرات می‌شوند و از آسیب دیدن ستون فقرات جلوگیری می‌کنند.
علائم و نشانه های آرتروز گردن
علائم و نشانه‌های آرتروز گردن عبارتند هستند از:
- دردی که از ناحیه گردن شروع شده به سمت شانه یا میان تیغه شانه‌ها (دنده‌ها) در کمر کشیده می‌شود.
- احساس درد و گرفتگی گردن که در اول صبح پس از بیدار شدن شدیدتر است و بعد از ترک رختخواب و حرکت کردن بهبود پیدا می‌کند.
- شدت درد گردن در اواخر شب بیشتر می‌شود.
- درد گردن همراه با سردرد است به خصوص احساس درد در قسمت پشت سر بیشتر است. گاهی اوقات سردرد بر اثر میگرن است که میتوان با تزریق بوتاکس برای میگرن آن را درمان کرد.
- صدا دادن گردن در هنگام چرخاندن سر
علائم و نشانه‌های آرتروز گردن (ساییدگی مهره‌های گردن) با استراحت کردن به صورت موقت بهبود نسبی پیدا خواهند کرد، این علائم در ابتدای روز و اواخر شب بیشترین شدت را دارند.
میلوپاتی گردن چیست؟
نخاع مجموعه‌ای از اعصاب را شامل می‌شود که کم و بیش در تمام طول ستون فقرات امتداد پیدا کرده است و میلوپاتی که یک نوع آسیب نخاعی است به علت آرتروز گردنی و وارد شدن فشار به نخاع رخ می‌دهد. تنگی مجرای ستون فقرات مادرزادی، بروز یک سانحه، بیماری تخریب تدریجی و یا بیرون زدگی دیسک می‌توانند از سایر عوامل فشار بر نخاع و میلوپاتی شود.
علائم و نشانه‌های آرتروز به همراه میلوپاتی گردنی عبارتند از:
- احساس خارش، ضعف و یا بیحسی در بازوها، دست‌ها و یا پاها
- سفتی گردن
- احساس دردی عمیق در یک یا هر دو طرف گردن و به احتمال زیاد در بازوها و شانه‌ها
- سفتی و ضعف پاها و در نتیجه دشواری در حین راه رفتن
- صدا دادن گردن هنگام حرکت دادن آن
- درد ناگهانی و احساس سوزن سوزنی شدن در بازوها، آرنج و مچ دست
- بی‌اختیاری در روده‌ها و مثانه
- از دست دادن حواس مکان‌یابی
رادیکولوپاتی گردنی چیست؟
یکی دیگر از عارضه‌هایی که ممکن است به علت آرتروز گردن رخ دهد رادیکولوپاتی گردنی است. در رادیکولوپاتی خارهای استخوانی به ریشه‌های عصبی که از ستون فقرات خارج شده‌اند، فشار وارد می‌کنند. از علائم مهم و اصلی رادیکولوپاتی گردنی، دردی است که به گردن، بازو، قفسه سینه، قسمت فوقانی پشت یا شانه‌ها گسترش پیدا می‌کند.
علت بروز آرتروز گردن
علت‌های به وجود آمدن آرتروز گردن موارد زیر را شامل می‌شود:
سن
با افزایش سن، آرتروز گردن یک پدیده طبیعی و نرمال است.
شغل
ورزش‌هایی که با عضلات گردن سروکار دارند مانند جودو و کشتی، افرادی مانند معماران و مهندسینی که مدت‌ها مجبور به خم شدن روی میز نقشه‌کشی هستند و ساعت‌ها گردنشان حالت خمیده دارد، دندانپزشکان و مشاغلی که نیاز به کار طولانی مدت با کامپیوتر دارند.
آسیب به گردن
ضربه‌هایی که به گردن به شکل غیر مستقیم وارد شده است احتمال بروز آرتروز گردن در شخص را افزایش می‌دهد، تصادف و یا سقوط از ارتفاع اگر به گردن ضربه وارد کند امکان دارد سبب ایجاد آرتروز گردن شود.
عوامل ژنتیکی
آرتروز گردن می‌تواند جنبه وراثتی داشته باشد. بعضی از اعضای خانواده، بیش از سایرین این تغییرات را تجربه می‌کنند و بعضی دیگر به آرتروز گردن دچار نمی‌شوند.
علت آرتروز گردن در سالمندان
با بالا رفتن سن، استخوان‌ها و غضروف‌های گردن و کمر به تدریج دچار فرسودگی می‌شوند، این تغییرات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
فتق یا برآمدگی دیسک
در برخی موارد، سطح خارجی دیسک‌های ستون فقرات متأثر از افزایش سن می‌شوند و سبب ایجاد ترک خوردگی استخوان‌ها و بیرون‌زدگی یا فتق دیسک می‌شود. این برآمدگی بعضی اوقات ممکن است به کانال نخاعی و ریشه‌های عصبی فشار وارد کند.
کم آبی دیسکها
دیسک‌های کمر نظیر بالشتک‌هایی در میان مهره‌های ستون فقرات عمل می‌کنند. در بیشتر افراد از سن 40 سالگی، خشک و جمع شدن دیسک‌های ستون فقرات شروع می‌شود که باعث تماس بیشتر استخوان‌ها در میان مهره‌ها و در نتیجه فرسودگی آنها می‌شود.
خار استخوان زائده استخوانی
تحلیل رفتن دیسک در بیشتر مواقع سبب تولید استخوان اضافی برای تقویت ستون فقرات می‌شود، این زائده‌های استخوانی برخی اوقات باعث گرفتگی کانال نخاعی و ریشه‌های عصبی می‌شوند.
سفتی رباطها
رباطها نوارهای کوتاه از بافت‌های مقاوم و منعطف هستند که از تعداد زیادی فیبر منفرد تشکیل شده‌اند و استخوان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند. رباط‌های ستون فقرات با افزایش سن سفت‌تر می‌شوند و سبب کاهش انعطاف‌پذیری گردن می‌شوند.
تشخیص عارضه آرتروز گردن
برخی از روشهای تشخیص آرتروز در گردن عبارتند از:
معاینه
پزشک نخست پرسش‌هایی را درباره بروز علائم از بیمار می‌کند، پس از آن مجموعه‌ای از آزمایش‌ها را انجام می‌دهد. یک معاینه مرسوم و متعارف شامل بررسی و کنترل واکنش‌ها، دامنه حرکتی گردن و ضعف عضلانی است. در عین حال احتمال دارد پزشک نحوه راه رفتن بیمار را نیز کنترل کند. در آخر پزشک معالج با مدنظر قرار دادن کلیه این موارد تشخیص می‌دهد که آیا اعصاب و نخاع تحت فشار بیش از حد نرمال قرار دارند یا خیر.
چنانچه پزشک احتمال دهد که بیمار مبتلا به آرتروز گردن است، آزمایش‌های تصویربرداری نظیر اشعه ایکس، MRI، سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن، اسکن PET و آزمون‌های عملکرد عصبی را تجویز خواهد کرد.
تصویربرداری
- پرتونگاری (اشعه ایکس): برای کنترل بررسی وجود خارهای استخوانی و سایر ناهنجاری‌ها تجویز و انجام می‌شود.
- سی‌تی‌اسکن: با انجام این آزمایش میتوان تصاویر دقیق و واضح‌تری را به ویژه از استخوان‌ها به دست آورد.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا MRI: می‌تواند نقاطی که عصب‌ها تحت فشار هستند را مشخص کند.
- میلوگرام: یک نوع معاینه رادیوگرافی است که در آن یک ماده رنگی برای آسیب‌شناسی نخاع، نظیر محل آسیب نخاع، کیست‌ها و تومورها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نوار عصب و عضله
در نوار عصب (EMG) مشخص می‌گردد که آیا اعصاب در زمان ارسال سیگنال‌ها به عضله‌ها دارای عملکرد طبیعی هستند یا خیر، به عبارت دیگر فعالیت الکتریکی اعصاب مورد سنجش و اندازه‌گیری قرار می‌گیرد.
جمع بندی
با افزایش سن، کاهش سطح آب دیسکها و جمع شدن آنها، علائم آرتروز بروز خواهد کرد که این علائم ممکن است شامل برآمدگی استخوان و تشکیل خار استخوان یا همان زائده‌های استخوانی در لبه‌های استخوان باشد.
آرتروز گردن بسیار رایج بوده و با بالا رفتن سن نیز تشدید می‌شود. بیشتر از 85% از افراد بالای 60 سال، مبتلا به آرتروز گردن می‌شوند.
بیشتر افراد مبتلا به آرتروز گردن هیچ علائمی را تجربه نخواهند کرد، اما در صورت بروز علائم، روشهای غیر جراحی نیز می‌توانند مؤثر واقع شوند.
بدون دیدگاه