بیشتر افراد دچار دردهایی در ناحیه گردن و یا کمر شده‌اند و در اغلب مواقع فکر می‌کنند به علت خستگی یا فشار کاری زیاد است، اما در صورتی که درد‌ها به شکل مداوم تکرار شدند امکان دارد فتق دیسک گردن و یا عارضه دیگری در ستون فقرات باشد.
آشنایی با آناتومی ستون فقرات
مهره‌های ستون فقرات متشکل از 33 استخوان است که به یکدیگر قفل می‌شوند تا ستون فقرات را تشکیل دهند. هر مهره با در نظر گرفتن جایگاهش در ستون فقرات شماره‌گذاری و دسته‌بندی می‌شود. از بالا به پایین این دسته‌بندی‌ها عبارت هستند از:
- نواحی گردن
- قفسه سینه
- کمر
- ساکروم
- دنبالچه
گذشته از این که مهره‌ها در کجا قرار گرفته‌اند، بین هر دو مهره یک دیسک بین مهره‌ای قرار گرفته است و از تماس و اصطکاک پیدا کردن استخوان‌ها به یکدیگر جلوگیری می‌کند. دیسک بین مهره‌ای از حلقه و یک هسته پر از ژل تشکیل شده است. زمانی که از فتق دیسک صحبت می‌شود، این ژل است که از دیسک بیرون زده و سبب درد می‌شود.
نقش دیسکها در بدن انسان
دیسکها بالشتک‌های غضروفی هستند که میان مهره‌ها قرار گرفته‌اند و ستون فقرات را تشکیل می‌دهند. آنها از یک هسته ژل مانند و غنی از آب تشکیل شده‌اند که به وسیله یک حلقه بیرونی فیبری سخت حفاظت می‌شوند. در همان هنگام که مهره‌ها بدن را به حالت عمودی نگه می‌دارند و از نخاع محافظت می‌کنند، دیسکها در زمان حرکت بدن، ضربات وارده شده به ستون فقرات را جذب می‌کنند.
دیسکها نزدیک به اعصاب نخاعی بزرگ قرار گرفته‌اند، زیرا اعصاب مثل شاخه‌های درخت از نخاع خارج می‌شوند.
به دلیل اینکه اعصاب بسیار حساس و آسیب‌پذیر هستند، فتق دیسک (پارگی)، می‌تواند باعث فشار به عصب و ایجاد دردی شدید شود. در بعضی موارد، خود ترکیبات شیمیایی دیسک می‌تواند به عنوان یک محرک اعصاب عمل کند. در وضعیت‌های جدی‌تر، دیسک ممکن است بر روی نخاع فشار وارد کند و سبب ضعف گردد و نیاز به عمل جراحی فوری شود.
درد های دیسک گردن
7 دیسک در ناحیه گردن قرار گرفته‌اند. گردن به علت چرخش‌های مداوم فشار بیشتری نسبت به دیگر نواحی نظیر مهره‌های ستون فقرات در ناحیه قفسه سینه دریافت می‌کند، در نتیجه، ستون فقرات گردنی بیشتر در معرض آسیب دیسک قرار دارند.
ضربه یا ساییدگی ساده که با بالا رفتن سن مشاهده می‌شود، امکان دارد باعث تعدادی از مشکلات متداول دیسک شود.
درد متأثر از آسیب دیسک با ترکیبی از مواردی که در ادامه به آن پرداخته‌ایم شروع می‌شود.
آسیب عصبی
دیسک آسیب دیده به عصب فشار وارد خواهد کرد و سبب به وجود آمدن درد، بر اساس یک الگوی خاص در ناحیه پایین بازو می‌شود.
التهاب
التهاب زمانی به وجود می‌آید که هسته ژل مانند دیسک نشت کند و باعث تحریک اعصاب مجاور شود، این التهاب ممکن است پس از پارگی یا برآمدگی دیسک رخ دهد.
اسپاسم عضلانی
درد بر اثر سفت شدن عضلات در ناحیه آسیب دیده شروع خواهد شد.
چگونگی بروز درد دیسک گردن
دیسک گردن با دردهایی همراه است که به طور معمول به دو صورت زیر بروز پیدا می‌کند.
درد مکانیکی
درد مکانیکی که در خود ستون فقرات و در محدوده دیسک گردن به وجود می‌آید. در این شرایط فرد در ابتدای روز دردی احساس نمی‌کند، بلکه به تدریج در طول روز با افزایش فعالیت‌های روزانه درد شروع می‌شود و کم‌کم به شدت آن افزوده می‌شود و در انتهای روز به حداکثر میزان خود می‌رسد.
درد انتشاری
در این وضعیت درد ناشی از دیسک گردن در سایر نواحی بدن نظیر شانه‌ها، بازو، ساعد و کف دست انتشار پیدا می‌کند و حالتی شبیه به کوفتگی یا برق گرفتگی به وجود می‌آورد.
در این شرایط، به سمت انگشتان دست درد کاهش پیدا می‌کند و بدن بیحس می‌شود، تا جایی که شخص در نوک انگشتان خود چیزی را احساس نخواهد کرد. بیحسی در هر یک از انگشتان می‌تواند ریشه عصبی آسیب دیده را مشخص کند، برای مثال، بیحسی انگشت وسط به معنی آسیب دیدن ریشه هفتم اعصاب گردن و بیحسی در انگشت کوچک نشانه آسیب دیدن ریشه هشتم اعصاب گردن است.
فتق دیسک گردن چیست؟
ستون فقرات قسمت گردن از 7 استخوان (مهره) تشکیل شده است که توسط دیسک‌هایی شبیه بالش از یکدیگر جدا شده‌اند. این دیسکها مانند ضربه‌گیر برای سر و گردن عمل می‌کنند. آنها استخوان‌ها را در کنار یکدیگر به شکلی منظم و نرم نگه می‌دارند و اجازه می‌دهند سر و گردن به راحتی خم شوند.
عارضه بیرون زدگی یا فتق دیسک گردن به درد در این ناحیه از ستون فقرات گردن گفته می‌شود، این دیسکها امکان دارند که پاره شوند و مایع درون هسته آن به اعصاب اطراف گردن فشار وارد کند. در برخی موارد، جراحی جایگزین کردن دیسک با دیسک مصنوعی امکان دارد یک گزینه درمانی مناسب محسوب شود.
گردن درد و علائم متأثر از فتق دیسک، مشکلات متداول در بسیاری از بزرگسالان است. گردن از ساختارهای آناتومیک زیر تشکیل شده است:
- ماهیچه‌ها
- استخوان‌ها
- رباط‌ها
- مفاصل
هر یک از این ساختارها دارای پایانه‌های عصبی هستند که توانایی تشخیص مشکلات دردناک را در صورت بروز دارند.
علائم دیسک گردن
فتق دیسک گردن ممکن است باعث درد گردن، درد شدید بازو، درد شانه و بیحسی یا گزگز در بازو، دست و انگشت‌ها شود. کیفیت و نوع درد متفاوت است. ممکن است یک درد مبهم، درد در هنگام حرکت به همراه تیر کشیدن یا سوزش باشد.
درد در بازوها و همچنین گردن به طور معمول نخستین علامت‌هایی هستند که به دلیل تحریک ریشه‌های عصبی بروز پیدا می‌کنند. علائم جدی و هشدار دهنده عبارت هستند از:
- بیحسی
- سوزن سوزن شدن
- ضعف در عضلات بازوها
ضعف در بازوها یک نشانه قطعی و جدی است که باید برای مشکل گردن درد خود به پزشک مراجعه کنید.
دلایل بروز دیسک گردن
بسیاری از دلایل شامل تغییرات دژنراتیو (فرسایشی تخریبی) طبیعی در دیسکها با افزایش سن است. کار سخت و وضعیت بدنی نامناسب ممکن است این تغییرات را تشدید و بدتر کند. با گذشت زمان هسته یا مرکز دیسک دچار آسیب می‌شود و قسمتی از آب خود را از دست می‌دهد. هسته دیسک که نوکلئوس پولپوزوس نام دارد و محتوای آن برای حفظ کارکرد مناسب دیسک و ضربه‌گیری ستون مهره‌ها مورد نیاز است.
وقتی فضای دیسک به‌اندازه‌ای باریک شود که مهره‌ها به یکدیگر ساییده شوند، این شرایط نامناسب مهره‌ها امکان دارد سبب تشکیل خارهای استخوانی شوند. اگر این خارهای استخوانی به درون مجرای نخاعی رشد کنند، باعث تحت فشار قرار گرفتن طناب نخاعی و عصب‌ها می‌شوند (تنگی کانال نخاعی). با تحریک شدن عصب امکان دارد درد، گزگز، بیحسی یا ضعف رخ دهد.
تغییرات یا ضربه‌های مشابه امکان دارد غضروف سخت اطراف هر دیسک را پاره کند. مواد دیسک امکان دارد به درون کانال نخاع برآمده (فتق) شده و طناب نخاعی یا ریشه عصبی را فشرده کند.
عوامل افزایش دهنده خطر فتق دیسک گردن
پرهیز از سبک زندگی ناسالم
مصرف دخانیات و تنباکو، عدم ورزش منظم و تغذیه ناسالم به طور قابل توجهی به سلامت دیسک کمک خواهد کرد.
افزایش سن
با افزایش سن بدن، تغییرات طبیعی بیوشیمیایی سبب خشک شدن تدریجی دیسک‌های بین مهره‌ای می‌شود که بر استحکام و قابلیت انعطاف دیسک تأثیرگذار است.
اضافه وزن
افرادی که چاق یا دارای اضافه وزن هستند نسبت به افرادی که وزن مناسبی دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به فتق دیسک قرار دارند.
مشاغل سخت
افرادی که مشاغل سختی از نظر فیزیکی دارند، به طور مثال مشاغلی که شامل بلند کردن اجسام سنگین است بیشتر در معرض خطر ابتلا به فتق دیسک قرار دارند.
ژنتیک
افرادی که در خانواده سابقه فتق دیسک دارند، بیشتر از افرادی که این بیماری در خانواده آنها وجود ندارند، دچار فتق دیسک می‌شوند.
مصرف دخانیات
افراد سیگاری به طور قابل توجهی در معرض خطر ابتلا به فتق دیسک قرار دارند.
شرایط سنی
فتق دیسک امکان دارد برای هر فردی در هر سنی رخ دهد، اما در جوانان و افراد میانسال که بیش از اندازه از بدن خود، کار می‌کشند رایج‌تر است. چنانچه فکر می‌کنید ممکن است که در معرض خطر ابتلا به فتق دیسک قرار داشته باشید، بسیار مهم است که با یک پزشک متخصص مشورت کنید. امکان دارد بتوانید با انجام فعالیت‌های منظم، ترک سیگار و رسیدن به وزن مناسب، خطر ابتلا به فتق دیسک را کاهش دهید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر تصور می‌کنید که فتق دیسک دارید، مراجعه به پزشک در اسرع وقت از اهمیت بسزایی برخوردار است. هر چه سریع‌تر این عارضه تشخیص داده شود، سریع‌تر درمان خواهد شد و زودتر می‌توانید به روال عادی زندگی خود برگردید.
سخن پایانی
پزشک متخصص با معاینه فیزیکی بیمار و به کارگیری تست‌های آزمایشگاهی و روش‌های عکسبرداری نظیر سی‌تی‌اسکن و MRI به تشخیص دقیق این عارضه پرداخته و مناسب‌ترین درمان فتق دیسک گردن را توصیه می‌کند.
بدون دیدگاه