محتوای این مطلب
عفونت یک یا چند دیسک میان مهره‌ای (دیسکیت) همراه با عفونت یک یا چند مهره ستون فقرات (اسپوندیلیت) به نام عفونت ستون فقرات (اسپوندیلودیسیت) شناخته می‌شود. اسپوندیلودیسیت یا عفونت ستون فقرات یک نوع بیماری التهابی است که سبب وخیم‌تر شدن وضعیت مهره‌های آسیب‌دیده و دیسک‌های میان مهره‌ای می‌شود.
بیماری عفونت ستون فقرات شرایطی است که ممکن است در هر بخش از ستون فقرات را اثر بگذارد، با این وجود، آمار نشان داده است که در 60 تا 70 درصد موارد، ستون فقرات کمری که مهره‌های کمر و دیسک‌های میان مهره‌ای کمر را شامل می‌شوند، درگیر عفونت ستون فقرات می‌شوند.
علت عفونت ستون فقرات
علت اصلی عفونت کردن ستون فقرات را در باکتری‌ها و علت کمتر متداول آن را قارچ‌ها و انگل‌ها تشخیص می‌دهند. پیش از پرداختن به جزئیات علت عفونت، می‌بایست به این نکته توجه داشت که عوامل عفونی که در ادامه آنها را نام برده‌ایم باعث بروز اسپوندیلودیسیت می‌شوند:
- آلودگی
- محدوده جغرافیایی
- بعضی عوامل خطرزا
- سن بیمار
- انگل، قارچ و باکتری
در کشورهای صنعتی، باکتری‌های که بیشتر باعث بروز بیماری عفونت ستون فقرات می‌شوند عبارت هستند از:
- استافیلوکوکوس اورئوس
- استرپتوکوک
- استافیلوکوک کواگولاز منفی
- اشریشیا کلی
- سودوموناس
- انتروکوک
از طرفی دیگر، در کشورهای در حال توسعه، اسپوندیلودیسیت باکتریایی در بیشتر موارد به دلیل باکتری‌های زیر رخ می‌دهد:
- مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (باکتری عامل بیماری سل)
- بروسلا عامل ایجاد کننده بروسلوز
قارچ‌هایی که باعث ایجاد بیماری عفونت ستون فقرات می‌شوند:
- کاندیدا آلبیکنس
- آسپرژیلوس
عفونت ستون فقرات بر اثر انگل یک اتفاق بسیار نادر محسوب می‌شود. انگل‌هایی که می‌توانند سبب بروز عفونت ستون فقرات شوند شامل موارد زیر می‌شوند:
- اکینوکوکوس گرانولوزوس (عامل هیداتیدوز یا بیماری اکینوکوکال)
- توکسوپلاسما گوندی عامل عفونی مسئول توکسوپلاسموز
عوامل ایجاد کننده عفونت ستون فقرات
هر پیشامدی که سبب شود باکتری وارد جریان خون شود یا سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند، ممکن است باعث عفونت ستون فقرات شود.
افرادی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند چه برای پیوند عضو یا برای درمان یک نوع بیماری خودایمنی، بیشتر به عفونت‌های ثانویه مبتلا می‌شوند. این مدل از عفونت‌ها شاید خفیف مانند یک سرماخوردگی ساده باشند یا بسیار جدی نظیر استئومیلیت باشند.
چنانچه این اواخر عمل جراحی ستون فقرات یا لگن انجام داده باشید، خطر ابتلا به عفونت ستون فقرات به شدت افزایش پیدا خواهد کرد. این موضوع به 2 دلیل رخ می‌دهد.
تجهیزات پزشکی
به وسایل و ابزار استفاده شده در جراحی مرتبط است، چنانچه ابزار جراحی و لوازم پزشکی به درستی استریل نشوند، ممکن است میکروب‌‌ها وارد بدن شوند.
آناتومی بدن
به آناتومی بدن مرتبط است، شبکه بتسون که به شبکه‌ای از رگ‌های خونی گفته می‌شود، وریدهای سینه را به وریدهای لگن، مثانه و پروستات متصل وصل میکند، چنانچه باکتری هر یک از این نواحی به شبکه نفوذ کند، احتمال دارد دچار عارضه عفونت ستون فقرات شوید.
علاوه بر این از طریق شبکه بتسون، احتمال ابتلا به عفونت‌های مجاری ادراری یا پروستات نیز وجود دارد و ممکن است به ستون فقرات سرایت کنند، در نتیجه خطر ابتلا به عفونت نخاعی ثانویه از طریق عفونت ادراری ده برابر افزایش پیدا خواهد کرد.
عفونت‌‌هایی نظیر ذات‌‌الریه و سل نیز احتمال دارد از ریه‌ها به ستون فقرات سرایت کنند. دیگر بیماری‌هایی که باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری عفونت ستون فقرات می‌شوند عبارت هستند از دیابت، سرطان، HIV و سوء تغذیه.
عوارض بیماری عفونت ستون فقرات چیست؟
عفونت ستون فقرات اگر شدید باشد یا به درستی و در زمان مناسب اقدامات درمانی صورت نگیرد، می‌تواند نخست سبب زوال گسترده مهره‌ها و دیسک‌های میان مهره‌ای درگیر شود و به دنبال آن منجر به استئومیلیت مهره‌ای شود. استئومیلیت مهره‌ای یک نوع عفونت بافت استخوانی مهره‌ها و حفره مدولاری است، یعنی فضایی که مغز استخوان در آن قرار گرفته است. ابتلا به عارضه اسپوندیلودیسیت یک وضعیت پزشکی فوق‌العاده جدی است که در صورت عدم درمان به موقع، امکان دارد منجر به نقایص دائمی عصبی و در بعضی موارد حتی منجر به مرگ شود.
تشخیص عفونت ستون فقرات چگونه است؟
بزرگ‌ترین چالش پیش رو در تشخیص بیماری عفونت ستون فقرات، تشخیص زودهنگام پیش از بروز بیماری جدی است. تشخیص حدود 1 ماه طول می‌کشد، اما احتمال دارد 6 ماه هم طول بکشد و مانع مهمی در درمان مؤثر و به موقع باشد. بسیاری از بیماران تا هنگامی که علائم و نشانه‌ها شدید یا ناتوان کننده نباشد، به دنبال دریافت مراقبت‌های پزشکی نخواهند رفت.
تستهای آزمایشگاهی
آزمایش‌های خاص آزمایشگاهی برای کمک به تشخیص بیماری عفونت ستون فقرات وجود دارند. احتمال دارد انجام آزمایش خون برای میزان رسوب گلبول‌های قرمز (ESR)، پروتئین‌های فاز حاد و سطح پروتئین واکنش‌پذیر (CRP) مؤثر واقع شوند. هر دو تست ESR و CRP شاخص‌های بسیار خوبی برای وجود التهاب در بدن محسوب می‌شوند (با افزایش سطح آنها در خون احتمال وجود التهاب بیشتر خواهد شد).
از آنجا که التهاب یک پاسخ طبیعی بدن به عفونت است، این مارکرها جهت ارزیابی وجود عفونت و اثرگذاری درمان کاربرد دارند.
تشخیص علت اصلی عفونت از اهمیت بسزایی برخوردار است و از طریق نمونه‌برداری بیوپسی هدایت شده به وسیله توموگرافی از مهره یا فضای دیسک قابل انجام شدن است.
کشت خون، بیشتر در زمان افزایش تب انجام می‌شود، علاوه بر این می‌تواند در شناسایی پاتوژن درگیر در عفونت ستون فقرات کمک بسزایی کند.
ابزارهای تصویربرداری
انجام آزمایش‌های تصویربرداری برای تشخیص محل و میزان ضایعه ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. انتخاب روش‌های خاص تصویربرداری، بسته به محل عفونت، اندکی متفاوت است.
برای مشخص کردن درجه تخریب استخوان سی‌تی اسکن توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب تجویز می‌شود.
MRI یک استاندارد طلایی در شناسایی عفونت ستون فقرات محسوب می‌شود که توسط پزشک متخصص تجویز می‌شود.
جمع بندی
عفونت ستون فقرات یک بیماری بسیار نادر اما فوق‌العاده جدی است که هنگامی رخ می‌دهد که باکتری‌ها، قارچ‌ها یا ویروس‌ها به بافت‌های ستون فقرات حمله کنند. این عوامل خارجی ممکن است هر قسمتی از ستون فقرات را که متصور شوید مورد حمله و تهاجم قرار دهند که شامل دیسک‌های ستون فقرات، مهره‌ها، مننژها، کانال نخاعی و حتی طناب نخاعی نیز می‌شوند. زمانی که این پاتوژن‌ها دیسک‌های میان مهره‌ای را آلوده می‌کنند، پزشک متخصص مغز و اعصاب از این بیماری به عنوان دیسکیت یا التهاب دیسک یاد میکند.
بدون دیدگاه